کولپوسکوپی یکی از روش‌های دقیق بررسی دهانه رحم است که زمانی انجام می‌شود که نتایج آزمایش پاپ اسمیر غیرطبیعی باشند یا پزشک به وجود ضایعاتی مشکوک شود. این روش با استفاده از دستگاهی به نام کولپوسکوپ، به پزشک امکان می‌دهد سطح دهانه رحم، واژن و گاهی ناحیه فرج را با بزرگ نمایی بالا بررسی کند. کولپوسکوپی نه تنها به شناسایی دقیق‌تر سلول‌های غیرطبیعی کمک می‌کند، بلکه اگر لازم باشد، نمونه برداری نیز در حین آن انجام می‌شود. این آزمایش سرپایی است و بدون درد یا با ناراحتی خفیف همراه است. برای آشنایی بیشتر با این روش تا پایان مقاله با ما همراه باشید.
کولپوسکوپی چیست؟
کولپوسکوپی یکی از روش‌های دقیق معاینه دهانه رحم، واژن و ناحیه فرج است که زمانی انجام می‌شود که آزمایش پاپ‌اسمیر یا سایر غربالگری‌ها نشانه‌هایی از تغییرات سلولی غیرعادی را نشان دهند. این تغییرات اغلب با ویروس HPV در ارتباط هستند و در صورت بی‌توجهی، ممکن است زمینه‌ساز مشکلات جدی‌تری شوند.
در حین کولپوسکوپی، ابتدا وسیله‌ای به نام اسپکولوم داخل واژن قرار می‌گیرد تا دهانه رحم به خوبی دیده شود. سپس پزشک با استفاده از یک دستگاه بزرگ‌نمایی (کولپوسکوپ) که در بیرون از بدن قرار دارد، به بررسی دقیق‌تر بافت‌های موردنظر می‌پردازد.
در برخی موارد، نیاز به برداشتن نمونه کوچکی از بافت برای بررسی آزمایشگاهی وجود دارد که به آن بیوپسی گفته می‌شود. این کار به تشخیص دقیق‌تر تغییرات سلولی کمک می‌کند و گام موثری برای تصمیم‌گیری درباره مراحل بعدی مراقبت است.
بیشتر بخوانید: اندومتریوز چیست و چه کاربردی دارد؟
چرا کولپوسکوپی انجام می‌شود؟
کولپوسکوپی زمانی پیشنهاد می‌شود که بررسی‌های اولیه مانند پاپ‌اسمیر نشانه‌هایی از وجود سلول‌های غیرعادی در دهانه رحم را نشان دهند. این تغییرات سلولی اغلب به دنبال ابتلا به ویروس HPV به وجود می‌آیند. در حالی که این سلول‌ها به خودی خود سرطانی نیستند، ولی ممکن است در صورت نادیده گرفتن، زمینه‌ساز مشکلات جدی‌تری شوند.
در برخی موارد نیز، اگر آزمایش‌های متوالی نتیجه روشنی ندهند یا پزشک به مورد خاصی مشکوک باشد، انجام کولپوسکوپی توصیه می‌شود. این روش همچنین برای بررسی علت برخی علائم مثل خونریزی‌های غیرقابل توضیح، از جمله خونریزی بعد از رابطه جنسی، کاربرد دارد.
علاوه بر این موارد، کولپوسکوپی می‌تواند به شناسایی مواردی مثل زگیل‌های تناسلی، التهاب دهانه رحم (سرویسیت)، یا تغییرات سلولی مشکوک در بافت واژن و ناحیه فرج کمک کند. این بررسی دقیق باعث می‌شود پزشک دید بهتری نسبت به وضعیت بافت‌ها داشته باشد و تصمیمات لازم را بگیرد.
آمادگی قبل از کولپوسکوپی
قبل از انجام کولپوسکوپی، ممکن است پزشک چند نکته را به شما گوشزد کند تا شرایط بررسی دقیق‌تر فراهم شود. برای مثال، بهتر است یک تا دو روز پیش از معاینه از رابطه جنسی واژینال خودداری کنید. همچنین استفاده از محصولاتی که داخل واژن قرار می‌گیرند، مثل کرم‌ها، داروها یا تامپون نیز پیشنهاد نمی‌شود.
برای کاهش حس ناراحتی احتمالی، می‌توانید قبل از مراجعه یک مسکن ساده مانند استامینوفن یا ایبوپروفن مصرف کنید. همراه داشتن یک پد بهداشتی هم توصیه می‌شود، چون پس از کولپوسکوپی ممکن است کمی لکه بینی داشته باشید.
اگر از ابزارهای پیشگیری مانند آی یودی یا میرنا استفاده می‌کنید، نیازی به خارج کردن آن نیست، اما بهتر است قبل از شروع بررسی، این موضوع را با پزشک یا متخصص در میان بگذارید. این نکات به پزشک کمک می‌کنند تا معاینه را دقیق‌تر و با کمترین میزان مزاحمت برای شما انجام دهد.
بیشتر بخوانید: هیستروسکوپی چیست؟
نحوه انجام کولپوسکوپی
کولپوسکوپی اغلب توسط متخصص زنان یا یک کولپوسکوپیست انجام می‌شود. قبل از شروع، از شما خواسته خواهد شد که لباس‌های خود را از کمر به پایین درآورید و ممکن است یک پارچه برای پوشاندن بدن به شما داده شود. سپس باید روی تخت معاینه دراز بکشید و پاهای خود را روی تکیه‌گاه قرار دهید، درست همانطور که در زمان معاینه لگن یا انجام پاپ‌اسمیر قرار می‌گیرید. مراحل این بررسی به شرح زیر است:
ابتدا، ابزاری به نام اسپکولوم به آرامی وارد واژن می‌شود تا آن را باز کند. بعد از آن، از کولپوسکوپ که یک میکروسکوپ با لامپ متصل به آن است، برای مشاهده دقیق‌تر دهانه رحم استفاده می‌شود. کولپوسکوپ در نزدیکی واژن قرار می‌گیرد اما وارد آن نمی‌شود و از طریق عدسی آن دهانه رحم بررسی می‌شود. در این مرحله، ممکن است کمی ناراحتی احساس کنید، اما درد نخواهید داشت.
پزشک ممکن است مایعات خاصی را روی دهانه رحم بریزد. این مایعات کمک می‌کنند تا سلول‌های غیرعادی بهتر دیده شوند. هنگام استفاده از این مایعات، ممکن است حس سوزش یا سوزن‌سوزن شدن خفیفی را تجربه کنید.
در برخی مواقع، ممکن است پزشک برای بررسی بیشتر یک نمونه کوچک از بافت دهانه رحم بگیرد که این کار بیوپسی نامیده می‌شود. اگر مناطق مشکوک زیادی وجود داشته باشد، ممکن است چندین نمونه از نواحی مختلف برداشته شود. در این هنگام، ممکن است احساس خفیفی مانند نیشگون یا خراشیدن داشته باشید، اما درد شدیدی احساس نخواهید کرد.
بهترین زمان برای کولپوسکوپی
زمان مناسب برای انجام کولپوسکوپی زمانی است که نتیجه تست پاپ اسمیر مثبت باشد یا ابتلای فرد به ویروس پاپیلومای انسانی (HPV)، که شایع‌ترین عفونت تناسلی است، تایید شود. در این شرایط، کولپوسکوپی برای ارزیابی سرطان دهانه رحم، بررسی آسیب‌های ناشی از آن و تشخیص مراحل پیشرفت بیماری انجام می‌شود.
بنابراین، بهترین زمان برای انجام کولپوسکوپی بعد از تایید نتیجه مثبت HPV و انجام بیوپسی پاپ اسمیر است. اگرچه این دو آزمایش همزمان انجام نمی‌شوند، در صورتی که متخصص زنان تجربه کافی در شناسایی علائم بیماری‌های دهانه رحم داشته باشد، ممکن است هر دو آزمایش را به طور همزمان تجویز کند.
سخن پایانی
در نهایت، تشخیص به موقع و درمان دقیق مشکلات مربوط به دهانه رحم می‌تواند به پیشگیری از عوارض جدی کمک کند. کولپوسکوپی یکی از روش‌های مهم برای ارزیابی وضعیت دهانه رحم است که در تشخیص و پیگیری سلامت زنان نقش مهمی دارد. برای انجام این آزمایش و دریافت مشاوره‌های تخصصی، دکتر مریم عباسیان نیک، متخصص زنان و زایمان، با تجربه و دانش بالا، آماده ارائه خدمات دقیق و به‌روز در زمینه تشخیص و درمان بیماری‌های زنان است.